De open haard schoonmaken. Hoe doe je dat?

Het schoonmaken van de open haard is een klusje dat soms effe moet gebeuren. En als je nu even een paar minuutjes de tijd hier voor vrij maakt dan kun je weer een paar dagen heerlijk stoken.

Hoe gezellig is het om tijdens de gure herfstdagen of de koude wintermaanden de open haard of allesbrander aan te zetten? Als je lekker bij het knisperende vuurtje zit met een bakkie hete thee, een mok warme chocolademelk of een glas glühwein dan kan je dag niet meer stuk.

Je geniet van de gezellige warmte om je heen die toch heerlijk knus aanvoelt. Die dansende vlammetjes waar je uren naar kunt blijven kijken. Het geeft je een gevoel van behaaglijkheid, van lekker thuis zijn…

Schoon en veilig stoken.

Een brandend vuurtje in de open haard is gezellig natuurlijk. Maar wat vooral belangrijk is, is dat je zo schoon en veilig mogelijk stookt. Je wilt niet dat er een schoorsteenbrand ontstaat. Je wilt geen rook in de huiskamer en geen vonkjes op de vloer voor de open haard.

Waar moet je op letten als je de open haard of je allesbrander aan gaat zetten?

Tip 1: Neem droog hout.

Om te beginnen is het belangrijk dat je droog hout gebruikt. Droog hout brandt veel beter en schoner. Nat hout krijg je haast niet aan de gang en brandt niet goed. Vochtig en zacht hout veroorzaakt meer roet op de ruitjes van je allesbrander. Ook knettert het meer en zorgt het voor meer rook. Hout moet al gauw twee of drie jaar goed drogen wil het geschikt zijn voor je open haard.

Hardhout is beter voor je open haard. Het is wel wat lastiger om aan te steken maar het brand veel langer. Daar heb je dus langer plezier van.

Zacht hout is iets minder geschikt om een vuurtje mee te maken. Het is makkelijker om er een vuurtje mee te starten maar het is ook sneller opgebrand. Het bevat meer hars en hars is slecht voor je rookafvoerkanaal. Hars geeft meer vonken in je vuurtje en het zorgt voor aanslag in je rookkanaal. Wat na verloop van tijd weer kan leiden tot schoorsteenbrand.

Tip 2: Gebruik alleen schoon hout.

Gebruik alleen schoon hout in de open haard. Dus geen hout met verfresten, afvalhout, spaanplaat of hout dat bewerkt is geweest. Bij de verbranding van deze houtsoorten komen chemische stoffen vrij. En dat is slecht voor je gezondheid en het milieu. Ook is er meer kans op onverbrande restjes die in je rookkanaal blijven steken. Met ook hier weer (als het langdurig gebeurt) mogelijk schoorsteenbrand als gevolg.

Een zogeheten allesbrander is géén allesbrander. Hij wordt wel zo genoemd maar dat betekent niet dat je er zomaar van alles in kan gooien om te verbranden. Dat zou namelijk zeer slecht zijn voor je rookkanaal omdat papier, kartonnen doosjes, afval en andere rommeltjes niet geschikt zijn om hier in te verbranden.

Tip 3: Houd de ruitjes vrij.

Het is belangrijk dat je het hout in de open haard nooit tegen de ruitjes aan legt. Mocht je de deurtjes open willen doen om nieuw hout op het vuur te leggen dan kan het brandende hout uit de open haard vallen. Met alle gevolgen van dien.

Als het brandende hout tegen de ruitjes ligt dan branden de vlammen ook tegen de ruitjes aan. Ten eerste worden ze dan heel snel zwart waardoor je de vlammetjes niet meer kunt zien. En ten tweede komt er dan ook hars op je ruitjes, wat ze nog viezer maakt.

En ik weet niet hoe het met jullie zit, maar ik houd er niet zo van om elke keer na het stoken de ruitjes schoon te moeten maken, en ik kijk graag naar de vlammetjes.

Tip 4: Ventileer goed.

Zorg dat er altijd genoeg zuurstof toegelaten wordt bij je haardvuurtje. De ventilatiegaten moeten altijd een stukje open staan. Leg dus het hout niet tegen de ventilatieroosters aan. Het hout verbrand beter als er genoeg zuurstof bij komt. Een echte open haard zonder deurtjes ervoor heeft uiteraard altijd genoeg zuurstof.

Blijf tijdens het vuurtje stoken ook je woonkamer goed ventileren.

Tip 5: Laat het vuur vanzelf uitgaan.

Laat het vuur in je open haard of allesbrander altijd vanzelf uitgaan. Ga het niet proberen te doven. Als je naar bed wilt of de deur uit gaat zet dan een spatscherm voor de open haard neer of laat de deurtjes van de allesbrander dicht. Wacht tot de ergste vlammen uitgaan en dan kun je met een gerust hart gaan slapen.

Het opruimen van de as.

Je kunt best een keer of drie de haard branden voordat je de open haard moet schoonmaken. Als je een asla in je allesbrander hebt moet je even in de gaten houden of die niet overvol wordt. Maar als je de bovenstaande vijf tips opvolgt dan brand het hout goed op en blijft er niet zo veel as achter.

Laat je as in ieder geval acht uur lang afkoelen voordat je het gaat opvegen. Controleer goed of er geen vuur meer smeult onderin het as, waar je het niet kunt zien. Als je zeker weet dat het veilig is dan kun je de as opruimen.

Je kunt de as opvegen met stoffer en blik of opscheppen met een asschep. Doe het wel voorzichtig anders maak je een hoop stof in je woonkamer. Gooi de as daarna niet in je vuilnisbak maar bij het GFT-afval. Leeg de la van de allesbrander eenvoudig in de GFT container.

Er zijn ook as-stofzuigers waarmee je de as heel eenvoudig opzuigt. Dan kun je de open haard of allesbrander tot in de kleinste hoekjes schoonmaken.

De ruitjes van de open haard schoonmaken.

Jaren lang heb ik lopen emmeren om de binnenkant van de ruitjes van onze open haard schoon te maken. Ik ging aan de gang met schuurmiddel en schuursponsjes. Zelfs met van die staalwol sponsjes. Toegeven; de open haard was al wat ouder en die paar krasjes die erop kwamen vonden we niet echt storend.

Tot er een vriend van ons op bezoek kwam en mij zag tobben om die ruitjes weer helder te krijgen. Hij moest een beetje lachen en zei dat hij een veel eenvoudigere manier wist om de ruitjes binnen no-time weer superschoon te krijgen. Eerst geloofde ik niet dat dat kon. Ik was tenslotte al met de meest agressieve middeltjes bezig om het voor elkaar te krijgen. Maar hij zei dat hij het wel even zou fiksen.

Benodigdheden: oude krant, kommetje water en as.

Natuurlijk liet ik hem zijn gang gaan. Het enige dat hij nodig had was een kommetje water en een oude krant. En wat as, maar daar hadden we genoeg van in de open haard liggen. Hij pakte een stuk van de krant en maakte daar een prop van. Die doopte hij voor de helft in het kommetje water en daarna doopte hij hem in de as.

Doordat de prop nat was bleef de as er goed aan vast plakken. Met deze prop ging hij vervolgens over de binnenkant van de ruitjes wrijven. En hij hoefde niet eens heel erg veel kracht te zetten. Toen hij een paar keer over hetzelfde stuk wreef verdween de roet van het ruitje als sneeuw voor de zon. Serieus, het ging er zo makkelijk vanaf dat ik er echt van stond te kijken!

Hij moest een paar keer de prop opnieuw nat maken, in de as dopen en weer effe poetsen. En hij nam nog een keer een nieuwe dot kranten voor het tweede ruitje. Maar met zijn minimale inspanning waren de ruitjes weer helemaal schoon. Zonder één of ander duur schoonmaakmiddeltje.

Even de ruitjes napoetsen.

Naderhand heb ik nog even met een vochtig stuk keukenpapier de ruitjes afgenomen om de laatste roetvegen weg te halen en toen was de klus geklaard. Het was zó simpel. En zó gratis. En daar houd ik van!

Je kunt ook een mengsel maken van drie delen water en één deel natuurazijn om je ruitjes na te poetsen. Daarmee haal je echt alle strepen weg.

Gebruik nooit een schoonmaakdoekje voor deze klus want die krijg je nooit van z’n leven meer schoon! Gebruik iets wat je naderhand gewoon weg kunt gooien, dus een stuk keukenrol of een oude lap of zoiets.

Die vriend had al van die ‘gebruikte mannenklauwen’ die toch nooit meer schoon zouden worden, dus hij gaf er niet zo veel om dat zijn handen vies werden. Maar als ik de ruitjes schoonmaak, trek ik wel wegwerphandschoentjes aan want je handen worden echt pikzwart. Van de krant en van de as. Dat gaat verschrikkelijk in al de poriën van je handen zitten en die krijg je de eerste drie dagen niet meer schoon. Dus: handschoentjes aan.

Als de as weggegooid is en de ruitjes blinken weer als een hondenkeutel in de maneschijn, dan is het schoonmaken van de open haard weer gefikst. En dus kan jij met je gezinnetje weer met een gerust hart een vuurtje stoken en bij het gezellige haardvuur zitten.

De schoorsteen vegen.

Mijn advies is om ieder jaar één keer je schoorsteen te laten vegen door een erkend schoorsteenveegbedrijf. Als je echt dagelijks stookt tijdens de wintermaanden dan mag het ook vaker natuurlijk. Tijdens het vegen van je schoorsteen wordt het rookkanaal goed schoon geschraapt.

Alle creosoot (dat is een brandbaar goedje dat in het rookafvoerkanaal kan ontstaan), alle harsrestjes en andere rommel die eventueel in de schoorsteen zijn achtergebleven tijdens het branden van de open haard, worden dan verwijderd.

Met het vegen van de schoorsteen voorkom je dat je eventuele nare rookgeurtjes in huis krijgt. En wat nog belangrijker is; je voorkomt hiermee schoorsteenbrand. En dat geeft je toch een veilig gevoel.

Bovendien is het handig om jaarlijks de schoorsteen te laten vegen want verzekeraars kunnen daar om vragen. Zorg dus dat je een abonnement neemt bij een erkende schoorsteenveger zodat je er ieder jaar weer aan herinnerd wordt. Dat is de makkelijkste manier en zo houdt je het in ieder geval veilig voor jezelf en je gezin.

Ik wens je veel veilige en gezellige stookuurtjes toe!